پارچه اسپان، که به عنوان منسوجات نبافته نیز شناخته می‌شود، نقشی حیاتی در صنایع مختلف ایفا می‌کند. از ماسک‌های پزشکی گرفته تا کیسه‌های چای و حتی اسپان باند کشاورزی، این پارچه با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، طیف گسترده‌ای از کاربردها را به خود اختصاص داده است.
مراحل تولید اسپان باند چگونه است
مراحل تولید اسپان باند شامل چند مرحله اصلی است که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:
ذوب و اکستروژن (Extrusion)
مواد اولیه پلیمر، معمولاً پلی‌پروپیلن (PP) یا پلی‌اتیلن‌ترفتالات (PET)، به داخل اکسترودر (Extruder) تغذیه می‌شود. در اکسترودر، پلیمرها تحت حرارت ذوب می‌شوند و به حالت مایع در می‌آیند.
اسپینینگ (Spinning)
پلیمر مذاب از طریق نازل‌های خاصی به نام اسپینرت (Spinneret) به صورت رشته‌های نازک (فیلامنت‌ها) بیرون می‌آید. این رشته‌ها توسط هوای سرد سریعاً خنک می‌شوند و به حالت جامد درمی‌آیند.
کشیده‌سازی (Drawing)
رشته‌های جامد به وسیله غلتک‌های مختلف کشیده می‌شوند تا به قطر مورد نظر برسند و استحکام آن‌ها افزایش یابد.
شبکه‌سازی (Web Formation)
رشته‌های کشیده شده به صورت تصادفی یا جهت‌دار بر روی یک نوار نقاله قرار می‌گیرند و یک شبکه‌ی فیبری تشکیل می‌دهند. این مرحله می‌تواند به دو روش انجام شود:
- اسپان باند: فیلامنت‌ها به صورت مستقیم به شبکه تبدیل می‌شوند.
- ملت بلون (Melt Blown): فیلامنت‌ها از طریق یک جریان هوای گرم به شبکه تبدیل می‌شوند.
باندینگ (Bonding)
شبکه‌ی فیبری از طریق حرارت، فشار، یا روش‌های شیمیایی به یکدیگر باند می‌شوند تا ساختار نهایی پارچه تشکیل شود.
این مرحله می‌تواند به روش‌های مختلفی مانند تقویم حرارتی (Thermal Calendar), باندینگ با هوا داغ (Hot Air Bonding), و یا باندینگ شیمیایی (Chemical Bonding) انجام شود.
پایان‌دهی (Finishing)
پارچه اسپان باند تولید شده به مراحل پایان‌دهی مانند برش، لمینت، یا انجام عملیات خاصی مثل آب‌گریز یا ضدباکتریایی شدن تحت فرآیند قرار می‌گیرد.
برش و بسته‌بندی (Cutting and Packaging)
پارچه‌های اسپان باند به اندازه‌ها و شکل‌های مورد نیاز برش داده می‌شوند و سپس بسته‌بندی شده و برای ارسال آماده می‌شوند.
این مراحل به ترتیب و با دقت انجام می‌شوند تا پارچه اسپان باند با کیفیت و مناسب برای کاربردهای مختلف تولید گردد.
مواد اولیه مورد نیاز برای تولید پارچه اسپان باند
تولید پارچه اسپان باند مستلزم استفاده از مواد اولیه خاصی است که بر کیفیت و ویژگی‌های نهایی محصول تاثیر مستقیم دارند. لیست مواد اولیه مورد نیاز عبارتند از:
پلی‌پروپیلن (Polypropylene):
اصلی‌ترین ماده اولیه در تولید اسپان باند که به دلیل وزن سبک، مقاومت بالا و قیمت مناسب، به‌طور گسترده در این صنعت استفاده می‌شود.
مواد افزودنی (Additives):
برای بهبود خواص پارچه، مانند مقاومت در برابر اشعه UV، آنتی‌باکتریال شدن، یا ایجاد خاصیت ضدآب، از افزودنی‌هایی مانند استابیلایزرها، مواد نرم‌کننده و مقاوم‌کننده استفاده می‌شود.
رنگ‌دانه‌ها (Pigments):
برای تولید پارچه‌های رنگی اسپان باند از رنگ‌دانه‌های خاص استفاده می‌شود که مستقیماً در مواد اولیه تزریق می‌گردند.
مواد پرکننده (Fillers):
در برخی موارد، از مواد پرکننده برای کاهش هزینه تولید یا افزودن ویژگی‌های خاص به پارچه استفاده می‌شود.
شرکت های تولیدی اسپان باند در کدام شهر های ایران هستند؟
صنعت تولید اسپان باند در ایران در شهرهای متعددی گسترش یافته است. برخی از شهرهای مهم و شرکت‌های فعال در این صنعت عبارتند از:
تهران
در تهران چندین تولیدی بزرگ پارچه اسپان باند فعال هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به شرکت رهاورد اشاره کرد. این شرکت یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اسپان باند در کشور است که محصولات آن برای مصارف پزشکی، صنعتی، کشاورزی و بسته‌بندی استفاده می‌شود.
اصفهان
در اصفهان، شرکت‌های تولید اسپان باند به‌طور گسترده فعالیت می‌کنند. این شهر به‌عنوان یکی از قطب‌های صنعتی کشور، تولیدکنندگانی دارد که پارچه‌هایی با گرماژ و ویژگی‌های مختلف تولید می‌کنند. تولیدات این شرکت‌ها عمدتاً به صنایع مختلف مانند بهداشت، بسته‌بندی و کشاورزی اختصاص دارد.
یزد
یزد با زیرساخت‌های صنعتی پیشرفته، از مراکز مهم تولید پارچه اسپان باند در ایران است. شرکت‌های تولیدی در این شهر محصولاتی با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای بین‌المللی تولید می‌کنند. اسپان باندهای تولیدی یزد به‌ویژه برای صنایع پزشکی و کشاورزی بسیار پرکاربرد هستند.
مشهد
مشهد نیز از دیگر شهرهایی است که شرکت‌های تولید اسپان باند در آن مشغول به کار هستند. تولیدات مشهد عمدتاً شامل پارچه‌های اسپان باند مورد استفاده در صنایع پزشکی، بهداشتی و بسته‌بندی است. این شرکت‌ها محصولات باکیفیت و مطابق با نیاز بازار تولید می‌کنند.
شیراز و تبریز
در شیراز و تبریز نیز تعدادی از شرکت‌ها به تولید پارچه اسپان باند مشغول هستند. در این دو شهر، تولیدکنندگان به تولید پارچه‌های اسپان باند با کیفیت‌های مختلف می‌پردازند که بیشتر در صنایع بسته‌بندی، کشاورزی و بهداشتی کاربرد دارند.
نکات ایمنی در مراحل تولید اسپان باند
تولید پارچه اسپان باند شامل فرآیندهایی است که به دلیل استفاده از دما و فشار بالا، نیازمند رعایت نکات ایمنی دقیق است. برخی از مهم‌ترین نکات ایمنی عبارتند از:
کنترل دما و فشار
فرآیند تولید اسپان باند نیاز به دمای بالا و فشار زیادی دارد. در مراحل اکستروژن و کشش پلی‌پروپیلن، کنترل دما و فشار بسیار مهم است. باید از تجهیزات دقیق و استاندارد برای ایجاد این شرایط استفاده شود تا پارچه تولیدی کیفیت لازم را داشته باشد و همچنین ایمنی در محیط تولید حفظ شود.
استفاده از تجهیزات حفاظتی
کارکنان در خطوط تولید باید از دستکش‌های نسوز، عینک ایمنی و لباس‌های محافظ استفاده کنند. این تجهیزات برای جلوگیری از تماس مستقیم با دمای بالا و اجسام تیز یا برنده ضروری هستند. به‌ویژه در هنگام کار با دستگاه‌های پیچیده، این ایمنی‌ها از وقوع حوادث جلوگیری می‌کنند.
سیستم تهویه مناسب
در فرآیند تولید اسپان باند، ممکن است بخارات یا گازهایی تولید شوند که برای سلامتی کارکنان مضر هستند. بنابراین، سیستم تهویه در کارخانه‌های تولید اسپان باند باید به‌طور کامل و مطابق با استانداردهای ایمنی نصب شود تا از تجمع گازهای مضر جلوگیری شود.
مدیریت مواد شیمیایی
استفاده از مواد افزودنی و رنگ‌دانه‌ها در تولید اسپان باند ممکن است خطراتی برای کارکنان به همراه داشته باشد. این مواد باید به‌درستی نگهداری شوند و در زمان استفاده به‌طور صحیح مورد بهره‌برداری قرار گیرند تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
آموزش کارکنان
آموزش کارکنان در زمینه نکات ایمنی و روش‌های صحیح کار با دستگاه‌ها یکی از مهم‌ترین اصول ایمنی است. با آموزش‌های منظم، کارکنان می‌توانند درک بهتری از خطرات موجود و نحوه استفاده ایمن از تجهیزات پیدا کنند که به‌طور مستقیم بر سلامت کارکنان و کیفیت محصول نهایی تأثیر می‌گذارد.
قیمت تولید اسپان باند
قیمت تولید اسپان باند تحت تأثیر عواملی همچون قیمت مواد اولیه (پلی‌پروپیلن و پلی‌اتیلن‌ترفتالات)، هزینه‌های انرژی، تکنولوژی و تجهیزات، نیروی کار، مقررات زیست‌محیطی و هزینه‌های تحقیق و توسعه قرار دارد. نوسانات بازار جهانی مواد اولیه و مصرف انرژی در مراحل تولید، نقش مهمی در تعیین هزینه نهایی دارند. همچنین، استفاده از تجهیزات پیشرفته می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد، اما نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالا دارد که بر قیمت تمام‌شده تأثیر می‌گذارد.
سوالات متداول
اسپان باند چیست و چه تفاوتی با پارچه‌های بافته شده دارد؟
اسپان باند نوعی منسوج نبافته است که از طریق فرآیندهای “غیر بافتی” مانند ذوب و ریختن، بدون نیاز به بافتن یا ریسندگی الیاف تولید می‌شود. این امر، تولید را سریع‌تر و ارزان‌تر می‌کند. در مقابل، پارچه‌های بافته شده از طریق بافتن نخ‌ها یا الیاف به یکدیگر تولید می‌شوند.
مواد اولیه اسپان باند چه هستند؟
پلی‌پروپیلن رایج‌ترین ماده اولیه است، به دلیل قیمت مناسب و کارایی بالا. با این حال، پلی اتیلن و پلی استر نیز می‌توانند بسته به نیاز نهایی در مراحل تولید اسپان باند مورد استفاده قرار گیرند.
